24 Mayıs 2010 tarihinden itibaren Özel ve Vakıf Hastanelerinin Puanlandırılması Hakkında Yönerge kapsamında Sağlık Bakanlığı’nca özel hastanelerde yapılacak olan değerlendirmeleri Hasta Güvenliği Enstitüsü Yayın ve Eğitim Koordinatörü Dr. Mehmet Nurullah Kurutkan üyelerimiz için değerlendirdi.
Hizmet Kalite Standartlarını Değerlendirme ve Denetlemede Dikkat Edilecek Hususlar
Kurumda Hizmet Kalite Standartlarını (bundan sonra HKS) takip edecek bir komite veya konsey kurulmalıdır. Personel sayısı 200’den aşağı olan hastaneler için komitede en az 6 kişi olmalıdır. 200’den fazla sayıda personeli olan hastanelerde ise bu sayı en az 12 kişi olmalıdır. 12 kişilik komite de bütün diğer kişileri kontrol edecek ve yönlendirecek yetkin bir kişiye ihtiyaç vardır. 11 kişi HKS’ nda var olan 11 bölüm başlığından sorumlu olmalı ve mümkünse yetkilendirilmiş personelin bir vekili tayin edilmiş olmalıdır. Personel sayısı 400’den fazla olan kurumlarda vekilin vekili olmalıdır. 200’den az olan yerlerde ise 11 bölüm başlığından kişilere ikişer bölüm düşmelidir. Yetkilendirme ve vekâlet sistemi sayesinde toplam kalite yönetiminin 8 ilkesinden biri olan çalışanların katılımı maddesi nispeten karşılanmaya başlanmış olunacaktır.
Standardın bir sekretaryası kurulmalı ve bölümlerden sorumlu kişilerin hazırlamış olduğu yazılı uygulamalar bir yerden önceden belirlenmiş dokümantasyon şablonları esas alınarak yayınlanmalıdır. Benchmarking uygulamaları bağlamında başka kurumlardan alınan yazılı düzenlemeler kurumun ihtiyaçları ve şartları baz alınarak adaptasyona tabi tutulmalıdır. (örneğin Pyxis ilaç dağıtım cihazlarına sahip olmayan bir kuruluşta güvenli ilaç uygulamaları prosedüründe bu cihazlara atıfta bulunulmamalıdır. (yaşanmış bir örnek) )
Yetkilendirme ve vekâlet sistemi kurgulandıktan sonra ilgili kişiler kendi bölümlerinin belli periyotlarla bölüm karnelerini komiteye sunmalıdır. Örneğin Eczane sorularını takip eden kişi sorumluluğun tayininden sonraki ilk haftada var olan dokuz sorudan kaçta kaçını karşıladığını komiteye sunmalıdır. Örneğin Eczanenin dokuz sorusundan altısını mevcut hali ile karşılayan eczane sorumlusu kalan üç soru için maddenin para mı, takip mi veya yeni bilgimi gerektirdiğini tespit etmelidir. Bu tespitten sonra 2SD kuralı standardı takip eden kişi tarafından işletilmelidir. 2S, Süre ve sorumlunun tayin edilmesi ve D ise Değerlendirmenin nasıl ve ne sıklıkta yapılması gerektiğine işaret etmektedir.
Kurumlarında ISO 9001 uygulaması olmayan hastanelerin ISO eğitimi almalarında fayda vardır. Çünkü bu başlık altında derlenen maddelerde ISO 9001’in zorunlu prosedürleri istenmektedir. Dokümanların Kontrolü, YGG ( Yönetimin Gözden Geçirmesi), Anket Yönetimi, İç tetkik ve Kalibrasyon gibi prosedürler bunlardan sadece bazılarını oluşturmaktadır.
Damıtılmış tecrübenin aktarımında Kurumun üst yöneticilerine çok iş düşmektedir. Personelin çok zorlandığı soru demetlerinde ilgili kişiler bu sorular için çözüm üreten kuruluşlara götürülmeli veya bu konuda yetkin olan kuruluşların internet sitelerinden istifade edilmelidir. Çünkü Amerika’yı yeniden keşfetmeye ihtiyaç yoktur. Özellikle uygulaması olan hastanelerin ziyaretleri çalışanları motive etmektedir. Dezenfeksiyon için DAS’ın sitesine (das.org.tr), hasta güvenliği konusu için Hasta güvenliği derneği ve hasta güvenliği gönüllülerinin hazırlamış olduğu hasta güvenliği platformuna bakılabilir.
Hangi bölümlerin sorularına öncelik verilmelidir sorusuna rasyonelliğin gereği olarak Hasta güvenliği ve enfeksiyon bölüm soruları cevap olmaktadır. Çünkü ilgili maddelerin puanları özellikle HKS’ ın 164. sayfasına kadar olan bölüm açısından bakıldığında daha yüksek görünmektedir. Öncelik hasta güvenliği maddelerine verildiğinde atıfta bulunulan maddelerde karşılanmış olunacaktır.
Standard ile ilgili hazırlık çalışmaları sırasında anlaşılmayan ve muğlâk olduğu kanısına varılan sorular içinse yazılı olarak www.performans.saglik.gov.tr sitesinde bulunan iletişim adresine başvurulmalıdır. Yazılı görüş ışığında düzenlemeye gidilmelidir.
Denetimin ruhunun anlaşılması ilk iç tetkikte çalışanlara hissettirilmelidir. Özellikle alt bileşenleri çok olan maddelerdeki eksikliklerin ilgili maddeden puan alınamayacağı manasına geldiği bütün çalışanlara hissettirilmelidir. Örneğin Görüntüleme merkezinde tekrarlanan film sayılarının tespiti ve istatistiği kurum tarafından karşılanmış olunsun. Eğer kurum bu tekrarlanan filmler için bir düzeltici ve önleyici faaliyeti gösteremezse maddeden puan alınmayacaktır.
Gelen Denetçi ve değerlendirici arkadaşlarla kurum yetkilileri dolaşmalı ve mihmandarlık yapılmalıdır. Böylece kaliteye verilen önem en üst seviyede gösterilmiş olunacaktır. Denetçi arkadaşların sorduğu soruların standart da yer almadığı düşüncesine varıldığında nazik bir üslupla denetçilere sorduğunuz soru standardın hangi maddesinde geçiyordu, acaba biz yanlış mı değerlendirdik veya gözden mi kaçırdık diye rehberlik yapmaları istenebilir. Böylece denetim ve değerlendirme objektif delillerle desteklenmiş olunacaktır.
Denetim ve değerlendirme süreci için tespit ettiğimiz 38 altın stratejiden sadece dokuzunu kısaca paylaşmış olduk. Değerlendirme ve denetleme sürecinin özel sağlık kurumları için bir kalite miladı olduğunu belirtmekte fayda vardır. Bu konuda liderliği elinde bulunduran Sağlık Bakanlığı Yetkilileri sağlıkta kalite konusunda geliştirdikleri soru demetinden dolayı kutlamak gerekir. Etkili ve yetkin değerlendiricilerin yapacağı denetim sürecinin kurumların hizmet kalitelerini arttıracağı kesindir. Şimdiden herkese kolay gelsin der, saygılar sunarım.
Dr. Mehmet Nurullah Kurutkan
Hasta Güvenliği Enstitüsü
Yayın ve Eğitim Koordinatörü
ÖZEL HASTANELER PLATFORMU