Paket işlem durduruldu

Danıştay, uygulamadaki paket fiyat (vaka başı ödeme) işleminin yürümesinin durdurulması konusunda nihai kararı verdi. Sağlık kuruluşlarında artık vaka başı değil hizmet başı ödeme modeli geçerli olacak. Özel ve kamu sağlık kuruluşları hizmet başı ödemenin fatura incelemelerinde zorluk yaratacağına dikkat çekti.

Klinik Biyokimya Uzmanları ile Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği tarafından yapılan başvuru üzerine Danıştay Onuncu Dairesi daha önce yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Ancak, SGK tarafından yapılan itirazla yürütmeyi durdurma kararı durdurulmuştu. Konuyu nihai çözüme ulaştırmak üzere 10. ve 11. Dairelerin birleşiminden oluşan Müşterek Kurul, 10. Dairenin verdiği yürütmeyi durdurma kararını destekleyen nihai bir karar verdi.

Paket işlem maliyet arttırıyor
Danıştay kararında paket uygulamayla birlikte hastalığın tanı ve tedavisi için yapılan iş ve işlemler dikkate alınmaksızın baştan bir fiyat belirlendiğine, henüz bir hastalık tanısı konulmamışken vaka başına fiyat saptaması yapıldığına dikkat çekildi. Pakete ilişkin belirlemenin nasıl ve ne şekilde oluşturulduğunun muğlaklığının belirtildiği kararda, tedavinin gecikmesi-engellenmesi nedeniyle daha sonra ortaya çıkabilecek hastalıkların tedavi edilmesi gerekliliğinin geri ödeme kuruluşlarına da ek maliyet getireceği vurgulandı.

Pakette neler var?
Paket işlemde yatak ücreti, poliklinik, operasyon ve girişimler, anestezi ilaçları, ilaç (kan ürünleri hariç), kan bileşenleri (eritrosit süspansiyonu, tam kan, trombosit, plazma vb), sarf malzemesi, anestezi ücreti, laboratuvar, patoloji ve radyoloji tetkikleri, refakatçi ücreti gibi tedavi kapsamındaki ücretler yer alıyor.

“Paket işlemin incelemesi kolay”
Hastaneler paket uygulamayla fatura incelemelerinin daha rahat yapılabildiğini savunuyor. Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Uzm. Dr. Zafer Çukurova, paket uygulamanın SGK’da yapılan fatura incelemeleri açısından daha büyük kolaylık olduğuna işaret ederek, diğer türlü hizmet bazlı incelemelerde tüm fatura detaylarında çok ciddi sıkıntılar yaşadıklarını dile getirdi. “Şu hastalıkta bu tetkik istenirdi, şu istenmezdi, bu yapılırdı-yapılmazdı” şeklinde tartışmaların yaşanabildiğine, her kesimin çok yorucu bir süreç yaşadığına dikkat çeken Başhekim, fatura detaylarını döktüklerinde bunları tek tek incelemenin de ciddi bir zaman aldığını hatta bunun için ayrı bir sekreterya ve büro kurmak gerektiğini ifade etti. Çukurova, hizmet başı ödeme sisteminin bir handikapına dikkat çekerek şunları söyledi:

“Dünyada ortaya yeni çıkmış yeni tetkik ya da tedavi yöntemlerini firmalar size pazarlamaya uğraşıyorlar. Nasıl olsa faturalayabiliyorsunuz, bunun için bir sınır yok, faturaladıkça kurum zaten ödüyor, bunu alın-geliştirin baskısıyla karşı karşıya kalıyoruz.”

Paket işlem branş hastaneleri için avantajlı
Uygulama iptalinin branş hastanelerini olumsuz etkileyeceğine dikkat çeken Çukurova şunları kaydetti:
“Mesela psikiyatri hastaneleri, ruh ve sinir hastalıkları, fizik tedavi veya kadın doğum gibi tek branş çalışan hastanelerin paket fiyatta daha fazla avantajları var zaten paket fiyat uygulaması biraz da onlar için ayarlandı. Çünkü hastanenin içinde çok fazla laboratuvar harcaması yapan ve hiç laboratuvar yapmayan branş arasında bir denge sağlanıyordu. Oysa branş hastanelerinde bu denge yok tek tip hasta var. Dolayısıyla branş hastanesindeki uygulama eğer hizmet bazlı olursa oradaki arkadaşlar yarı yarıya bir gelir kaybına uğrayacaklarını hesapladılar. Bizim mesela göz, kulak burun boğaz ve benzeri ayaktan hastası olan branşlarda çok fazla laboratuvar ve ilaç giderimiz olmuyor. Ama bu giderlerin olduğu diğer kliniklerle birlikte hizmet de faturalasak, paket de faturalasak bu tolere edilebilir sınırlarda oluyor.”

“Geri ödemeler gecikecek”
Sağlık İşletmecileri Derneği Genel Başkan Yardımcısı Dr. Levent Genç ise, uygulamanın fatura incelemelerini güç hale getireceğini belirtti. Kurumların hasta kabulden bilgi işlem personeline kadar işgücünü arttırması gerekeceğine işaret eden Genç şunları söyledi: “Eskiden tek bir paket işlem girecekken şimdi yapılan tüm işlemleri tek tek gireceksiniz. Bu hataları da beraberinde getirecek. İnceleme süresi artacak. Mutlak surette geri ödemelerin gecikeceğini biliyoruz. Diğer endişemiz de MEDULA altyapısının buna müsait olmaması. Hizmet başı ödeme sistemi MEDULA’nın tıkanması anlamına geliyor. Hem kamu hem özel sağlık sektörü için aynı tehlike sözkonusu. Biz, paket fiyat işlemin devamından yanayız. Elbette sıkıntıları olabilir ama işlemi kontrol açısından pakete geri dönüş daha iyi olacak.”

“Ana harcama kalemi ilaç”
Hizmet başı ödeme modelini savunan ve karardan memnuniyetini ifade eden Tıp Laboratuvarları Birliği Derneği Başkanı Doç. Dr. Paşa Göktaş, gelinen noktayı “Laboratuvarsız tıp, el yordamıyla doktorluk” olarak ifade etti. Göktaş şunları kaydetti: “Hasta muayenesi ya da bir aspirin reçetesi yazmakla 15 YTL muayene parası ödenecek her hastaya, gereksiz yere paket olarak 30 YTL (ortalama) ödenmeye başlanmıştır. Hastaların incelenme ve tetkik edilme hakkı yok edilmiştir.

1960’ların el yordamıyla doktorluğuna dönülmüştür. Harcamalar da azalmamıştır. Çünkü harcamaların ana kaynağı laboratuvar giderleri değildir. Ana harcama kalemi ilaçlardır. Ülkemizde sağlık harcamalarının yaklaşık yarısı (10 milyar USD civarında) ilaç harcamalarına gitmektedir. Dünyada hiçbir ülkede laboratuvar giderleri toplam sağlık harcamalarının yüzde 5-10’unu aşmamaktadır. Ülkemizde de bu miktar 1 milyar USD’yi aşmaz. Asıl tasarrufun ilaç harcamalarından yapılması gerektiği ortadadır.”